Moja fotograficzna przygoda z pomnikami wodza rewolucji na wschodzie zaczęła się w 2002 roku w Grodnie. Ten projekt fotograficzno-historyczny, poświęcony obecności pomników Lenina w przestrzeni publicznej różnych krajów Wschodu, trwa do dziś. I do dziś mam 51 ujęć.
Na początku zaznaczę wyraźnie, że pokazywanie Leninów ma charakter tylko i wyłącznie dokumentalny. Rewolucja na Ukrainie, podczas której liczba obalonych pomników poszła w dziesiątki, pokazuje, że za kilka lat Leniny w większości państw wschodnich mogą całkowicie zniknąć. Oby.
Proces usuwania wizerunków wodza trwa także na Białorusi, choć przebiega w inny sposób, niż u ukraińskich sąsiadów. Białoruscy urzędnicy mówią: "Nie my stawialiśmy te pomniki, nie my je będziemy usuwać". Stąd w dalszym ciągu w całym kraju jest ich około 400. Widać jednak wyraźnie, że każda okazja, by Lenina wyrzucić, albo choć przesunąć w inne, mniej eksponowane miejsce, jest dobra. Przykłady takich działań to np. Nowogródek i Iwie.
CZYTAJ TAKŻE
Na zdjęciu z Leninem – kolejna odsłona
Kolejne zdjęcia z Leninem
Jubileuszowe, 20. zdjęcie z Leninem
Lenin zabójca i inne historie
Z 13. Leninem było tak…
Lenin w Baranowiczach i Hancewiczach
Białoruś, Grodno 2002
Lenin Wietrzący się
Do Grodna trafiłem okrężną drogą, za sprawą Waldemara Rudyka, dyrektora ośrodka kultury w Chełmku. Dzięki niemu pojechaliśmy razem z nieżyjącym już fotografikiem libiąskim Leszkiem Tworzydło na wernisaż wystawy zdjęć Leszka do Sokółki. Stamtąd z Lechem Markiem z TVP przedarliśmy się (to właściwe określenie) przez granicę z Białorusią i pomknęliśmy dalej, do Grodna.
Pomnik Lenina na grodzieńskim placu to dość ;) egzotyczny widok. Nic więc dziwnego, że natychmiast go uwieczniłem. Mnie jeszcze przy nim nie ma. To dalsza historia.
1. Kirgistan, Biszkek 2009
Lenin Wskazujący
Marzec 2009 r. Na zdjęciu z Leninem i Alicją Molendą. Pomnik Lenina stoi z tyłu Muzeum Narodowego. Wtedy przed muzeum można było jeszcze podziwiać pomnik wolności. Później miejsce kobiety na postumencie zajął Manas, kirgiski bohater narodowy. Nazwa Manas Polakom jest bardziej znana jako nazwa lotniska w Biszkeku, na którym przez wiele lat znajdowała się amerykańska baza wojskowa. Przez Manas przechodziła większość żołnierzy, sprzętu i zaopatrzenia podczas wojny w Afganistanie.
2. Kirgistan, Osz 2009
Lenin Autostopowicz
W Oszu, na południu Kirgistanu, zaczęły się „solówki” z Leninem. Wtedy to wpadłem na pomysł, żeby uwieczniać się przy pomnikach wodza rewolucji. Ten w Oszu jest jednym z największych, o ile nie największym dziś w Azji. Wraz z cokołem ma ok. 20 metrów wysokości. Można go zobaczyć podczas relacji telewizyjnych z Kirgistanu. Ogromny plac, przy którym stoi, służy za miejsce demonstracji i wieców politycznych. Rok po naszej pierwszej wizycie w Oszu doszło tam do krwawych rozruchów (będących pochodną rewolucji w całym kraju) na tle narodowościowym między Kirgizami i Uzbekami.
3. Białoruś, Mińsk 2010
Lenin Świadek
Miński pomnik jest nietypowy ze względu na pozę modela. Nie maszeruje, nie pokazuje ręką jedynego słusznego kierunku, tylko stoi oparty o barierkę jak świadek w sądzie.
4. Ukraina, Czernihów 2011
Lenin Spacerowicz
Pomnik obalony 21 lutego 2014 r.
5. Kirgistan, Karakoł 2012
Lenin Zawiadowca
To, jak na razie, najbardziej wysunięty na wschód pomnik, przy którym mam zdjęcie. Karakoł jest położony niedaleko jeziora Issyk-kul, drugiego pod względem wielkości na świecie wśród zbiorników położonych na obszarach górskich. W Karakole znajduje się dungański, drewniany meczet z początku XX w.
6. Ukraina, Cherson 2013
Lenin Kieszonkowiec
Obalony 22 lutego 2014 r.
7. Kirgistan, Dżalalabad 2014
Lenin Złoty
Pomnik znajduje się w parku zdrojowym uzdrowiska, do którego ze względu na wody lecznicze przyjeżdżają Kirgizi i kuracjusze z sąsiednich państw.
8. Kirgistan, Naryn 2014
Lenin Srebrny
Najwyżej do tej pory postawiony pomnik Lenina przeze mnie "zdobyty". Naryn jest położony 2500 m n.p.m. czyli na wysokości szczytu Rysów.
9. Białoruś, Borysów 2014
Lenin z Trenem
Zdjęcie udało się zrobić podczas drugiej wizyty w Borysowie. W trakcie pierwszej lało i wiało. Borysów najbardziej jest znany z bardzo dobrej drużyny piłkarskiej BATE i niedawno oddanego do użytku nowoczesnego stadionu o kosmicznym designie.
Myślę, że borysowski Lenin nie będzie ostatnim w kolekcji ;)
Na koniec wspomnę jeszcze o straconych okazjach, które się nie powtórzą. Nie zdążyłem zrobić zdjęć przy pomnikach w Kijowie i Pawłogradzie. Oba zostały obalone w trakcie ukraińskiej rewolucji.
10. Białoruś, Łuniniec 2015
Lenin Rozrywający Szaty
Pierwsza wizyta w białoruskim Łunińcu zaowocowała kolejnym zdjęciem z wodzem rewolucji. Tym razem został on przedstawiony przez twórcę w dramatycznej pozie. To jednocześnie Lenin jubileuszowy, bo 10. z którym mam fotkę.
11. Białoruś, Baranowicze czerwiec 2016
Kolejny Lenin Kieszonkowiec
W zeszłym roku byłem w Baranowiczach i niewiele brakowało, by zrobić zdjęcie z tamtejszym Leninem. Udało się rok później. Wódz jak stał, stoi dalej. Tu w pozie powtórzonej z wielu innych wizerunków, bo z ręką w prawej (!) kieszeni spodni.
12. Białoruś, Hancewicze czerwiec 2016
Lenin Petent
Lenin w Hancewiczach jest ciekawy z dwóch względów. Pierwszy to wysokość pomnika wodza rewolucji zbliżona do rzeczywistej (1,65 m). Drugi - jego poza z czapką w dłoni, co kojarzy się z występowaniem w roli petenta. Wobec kogo w tym przypadku, nie wiadomo.
13. Białoruś, Mińsk, 2016
Lenin Tancerz
Kolejny spacerowicz. Poza jak z teledysku Michaela Jacksona ;) Pomnik przeniesiony z wnętrza fabryki produkującej traktory na jej przedpole.
14. Białoruś, Pińsk, maj 2017
Lenin z Penisem
Pomnik w Pińsku jest jednym z ośmiu zaliczanych na Białorusi do dzieł sztuki. Przedstawiony tu Lenin posiada dwie cechy charakterystyczne. Z tyłu wygląda, jakby miał na plecach startujący samolot odrzutowy. Słynie też z tego, że przy odpowiednim kącie widzenia można zobaczyć wodza z penisem na wierzchu. Czy takie było zamierzenie twórcy - trudno powiedzieć.
15. Białoruś, Nowogródek, maj 2017
Głowa Lenina
Kiedyś na placu Lenina w Nowogródku stał pomnik wodza przedstawiający jego pełną sylwetkę. W trakcie remontu placu został usunięty. Jako rekompensata, schowany w kącie, dziś eksponowany jest biust Lenina na postumencie.
16. Białoruś, Słonim, maj 2017
Lenin Wskazujący na Cerkiew
Ten pomnik znajduje się w centrum Słonimia. Wódz prawicą wskazuje na cerkiew znajdującą się po sąsiedzku, za ulicą. Po drugiej stronie placu stoi czołg T34. Lufę ma wycelowaną w inną cerkiew.
17. Białoruś, Słonim, maj 2017
Lenin z Rulonem
Pomnik stoi w dość nieoczywistym miejscu w Albertynie, dziś stanowiącym część Słonimia. W pobliżu znajduje się zespół pałacowo-parkowy Pusłowskich. W lewej ręce trzyma papier zwinięty w rulon. Czy to gazeta, czy wyroki śmierci - nie wiadomo.
18. Białoruś, Słonim, maj 2017
Lenin Siedzący
W słonimskim parku, ukryty wśród drzew znajduje się dość rzadki pomnik przedstawiający Lenina w pozycji siedzącej. Coś pisze. Andrzej skomentował - podpisuje wyroki śmierci.
19. Białoruś, Baranowicze, maj 2017
Lenin Kolorowy
Pomnik stał kiedyś przy szkole. Po jej likwidacji trafił w ręce prywatnego właściciela. Ten postanowił nieco uczłowieczyć Lenina i go pomalował.
20. Białoruś, Mińsk. Stacja metra Plac Lenina. Październik 2017
Lenin Uszaty
Przez niektórych Białorusinów jest nazywany uszatym. Dlaczego - widać powyżej. Taka była koncepcja artysty ;)
Ma też bardzo wytarty nos. Tak, jakby co chwilę ktoś go pocierał. Na szczęście, albo z czystej ludzkiej złośliwości ;). A może wszyscy pocierający chcą mu utrzeć nosa?
21. Białoruś, Brześć. Plac Lenina. Kwiecień 2018 r.
Kolejny Lenin Wskazujący Świetlaną Przyszłość
22. Białoruś, Brześć. Ul. Janki Kupały, przy fabryce dywanów. Kwiecień 2018 r.
Lenin Bezimienny
23. Białoruś. Prużana. Kwiecień 2018 r.
Lenin z Tłem
24. Białoruś, Brześć. Czerwiec 2018 r.
Lenin Opuszczony Przez Armię
Napis na tablicy przy głowie Lenina: "W tym miejscu od 1945 do 2005 roku znajdowała się 3603 centralna baza przeładunkowa ministerstwa obrony ZSRR. Z tą ziemią związana jest pamięć o dziesiątkach tysięcy żołnierzy Związku Sowieckiego różnych narodowości, którzy służyli w armii i tutaj pracowali. W latach 1945-1953 w przeładunkach uczestniczyli tu także żołnierze walczący podczas II wojny światowej".
25. Białoruś, Brześć. Dworzec kolejowy. Czerwiec 2018 r.
Lenin Płaski
Napis na tablicy pamiątkowej: „W lipcu 1900 r. W.I. Uljanow Lenin podczas wyjazdu na emigrację przejeżdżał przez stację kolejową Brześć”. Gdyby ktoś chciał zapalić Leninowi lampkę, półka jest ;)
26. Białoruś, Kobryń. Czerwiec 2018 r.
Lenin Proszący
27. Białoruś, Drohiczyn. Czerwiec 2018 r.
Lenin Trzymający Się Za Połę
28. Białoruś, Bereza Kartuska. Czerwiec 2018 r.
Lenin z Czapką w Dłoni
29. Białoruś, Stołpce. Czerwiec 2018 r.
Lenin Wodzirej
30. Białoruś, Świsłocz. Październik 2018 r.
Kolejny Lenin Wskazujący Świetlaną Przyszłość
31. Białoruś, Wołkowysk. Październik 2018 r.
Lenin Zamyślony
32. Białoruś, Kamieniec. Październik 2018 r.
Lenin w Kwiatach
33. Białoruś, Porozów. Październik 2018 r.
Lenin Witający Się
34. Białoruś, Mosty. Październik 2018 r.
Lenin Stojący Bez Emocji
35. Białoruś, Brzozówka. Październik 2018 r.
Lenin Częściowy
36. Białoruś, Lida. Październik 2018 r.
Kolejny Lenin Pomalowany Srebrzanką
37. Białoruś, Zasław. Październik 2018 r.
Lenin Biały
38. Białoruś. Słuck. Maj 2019 r.
Lenin Zapatrzony
39. Białoruś. Soligorsk. Maj 2019 r.
Lenin Monumentalny
40. Białoruś. Lenin. Maj 2019 r.
Kolejny Kieszonkowiec
41. Białoruś. Dawidgródek. Maj 2019 r.
Lenin Wskazujący
42. Białoruś. Olszany. Maj 2019 r.
Lenin Zamyślony
43. Białoruś. Mikaszewicze. Maj 2019 r.
Lenin Rządzący. TU położyć ;)
44. Białoruś. Iwacewicze. Maj 2019 r.
Lenin z Kamizelką na Wierzchu
45. Białoruś. Stolin. Maj 2019 r.
Lenin Kroczący
46. Białoruś. Żabinka. Maj 2019 r.
Głowa Lenina
47. Białoruś, Uzda. Wrzesień 2019 r.
Lenin z rulonem
48. Białoruś. Uzda. Wrzesień 2019 r.
Głowa Lenina w ogrodzie
49. Białoruś. Nieśwież. Wrzesień 2019 r.
Lenin w długim płaszczu
50. Białoruś. Dzierżyńsk. Wrzesień 2019 r.
Kolejny Lenin z rulonem
51. Białoruś. Smolewicze. Wrzesień 2019 r.
Lenin prawie taki sam jak w Dzierżyńsku
